16 kwietnia 2024r.
Synonimy
Infekcja rany pooperacyjnej
Opis
Do zakażenia rany pooperacyjnej dochodzi w wyniku dostania się do niej bakterii podczas lub po zabiegu operacyjnym. Zakażenie rany pooperacyjnej rozwija się średnio u 1% pacjentów, a w niektórych sytuacjach do nawet u 30% operowanych pacjentów – zależnie od rodzaju zabiegu operacyjnego i stanu ogólnego pacjenta.
Objawy
Objawy zakażenia rany pooperacyjnej najczęściej pojawiają się pomiędzy 5 a 10 dniem po zabiegu operacyjnym, a więc często w okresie, gdy pacjent został już wypisany ze szpitala. Obserwuje się:
Zaczerwienienie, ból, niekiedy obrzęk w okolicy brzegów rany pooperacyjnej, jednak nie zawsze na jej pełnej długości
Ropę lub krwisto-mętną treść wydobywającą się z wnętrza rany, pomiędzy szwami lub z otworu po drenie
Gorączka i dreszcze – tylko w przypadkach uogólnionego zakażenia
Kontaktu z lekarzem wymaga:
Jeżeli objawy zakażenia rany pooperacyjnej pojawią się już po wypisaniu do domu, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem, najlepiej w oddziale, gdzie wykonano zabieg operacyjny. Kontrola lekarska jest także niezbędna, jeśli w trakcie leczenia zakażenia rany pooperacyjnej nie ustępują objawy, pojawia się wysoka gorączka, dreszcze lub uczucie ogólnego rozbicia.
Kontaktu z lekarzem wymaga:
Jeżeli objawy zakażenia rany pooperacyjnej pojawią się już po wypisaniu do domu, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem, najlepiej w oddziale, gdzie wykonano zabieg operacyjny. Kontrola lekarska jest także niezbędna, jeśli w trakcie leczenia zakażenia rany pooperacyjnej nie ustępują objawy, pojawia się wysoka gorączka, dreszcze lub uczucie ogólnego rozbicia.
Przyczyny
Zakażenie rany pooperacyjnej jest wynikiem przedostania się bakterii do wnętrza rany. Bakterie te – to pochodzące najczęściej ze skóry pacjenta lub personelu – gronkowce lub paciorkowce, jednak zakażenie rany może wywołać praktycznie każda inna bakteria. Infekcja rany pooperacyjnej może rozwinąć się nawet w przypadku bardzo starannego przestrzegania zasad aseptyki, prawidłowego przygotowania i przeprowadzenia zabiegu operacyjnego oraz nienagannej opieki pooperacyjnej i nie może być utożsamiane z zaniedbaniami ze strony lekarzy lub pielęgniarek.
Czynniki sprzyjające zachorowaniu
Ryzyko zakażenia rany pooperacyjnej jest różne u poszczególnych pacjentów i wzrasta szczególnie w przypadku:Osób starszych z chorobami współistniejącymi
Chorych niedożywionych z niedoborami witaminowymi
Pacjentów z niektórymi chorobami przewlekłymi, szczególnie z cukrzycą
Pacjentów z chorobą nowotworową
Pacjentów otyłych (gorsze gojenie i większa podatność na zakażenie podskórnej tkanki tłuszczowej)
Zabiegów wykonywanych na przewodzie pokarmowym, wewnątrz którego w normalnych warunkach znajduje się bardzo duża ilość potencjalnie groźnych bakterii
Zabiegów wykonywanych ze wskazań nagłych
Zabiegów wykonywanych z powodu urazów wiążących się ze zranieniami
Zabiegów wykonywanych u pacjentów przyjmujących leki immunosupresyjne lub cierpiących na choroby obniżające ogólną odporność organizmu
Czynniki sprzyjające zachorowaniu
Ryzyko zakażenia rany pooperacyjnej jest różne u poszczególnych pacjentów i wzrasta szczególnie w przypadku:
Zapobieganie
Podstawową metodą zapobiegania zakażeniu rany pooperacyjnej jest drobiazgowe przestrzeganie zasad aseptyki na oddziale chirurgicznym i bloku operacyjnym, prawidłowe przygotowanie pola operacyjnego, starannie przeprowadzony zabieg operacyjny oraz dobra opieka nad pacjentem w okresie po zabiegu. Obecnie stosuje się szereg metod dodatkowo zmniejszających ryzyko infekcji rany:
Stosowanie tak zwanej przedoperacyjnej profilaktyki antybiotykowej, która zwykle obejmuje dożylne podanie jednej dawki antybiotyku na około pół godziny przed rozpoczęciem zabiegu
Ograniczenie do minimum pobytu chorego w oddziale chirurgicznym przed planowanym zabiegiem operacyjnym
Przygotowanie chorego do zabiegu operacyjnego – mycie całego ciała i delikatne golenie (lub depilacja) miejsca zabiegu
W przypadku operacji naruszających ciągłość przewodu pokarmowego (np. z przecięciem żołądka lub jelita) stosowana jest przedoperacyjna głodówka i doodbytniczy wlew przeczyszczający (lewatywa) w celu maksymalnego opróżnienia jelit z potencjalnie zakaźnej treści
Staranne rozważenie konieczności wykonywania zabiegu w trybie nagłym – o ile to możliwe, korzystniej jest przygotować pacjenta do zabiegu w trybie planowym
Przebieg
Zakażenie rany pooperacyjnej zwykle udaje się opanować przy prawidłowym usunięciu treści ropnej, regularnej zmianie opatrunków i ewentualnie zastosowaniu odpowiedniego antybiotyku. Proces gojenia rany w przypadku jej zakażenia wydłuża się i może trwać 2, 3, a nawet 4 tygodnie.
Powikłania
Badania
Rozpoznanie zakażenia rany pooperacyjnej opiera się na stwierdzeniu opisanych powyżej objawów, jest stosunkowo łatwe i nie wymaga żadnych badań dodatkowych. Pobiera się jedynie próbkę ropy lub innej wydzieliny z rany albo ewentualnie wymaz z jej powierzchni do badania mikrobiologicznego w celu wyhodowania i określenia rodzaju bakterii odpowiedzialnej za infekcję oraz ustalenia, na jakie antybiotyki jest ona najbardziej wrażliwa.
Cel leczenia
Celem leczenia jest jak najszybsze zlikwidowanie infekcji bakteryjnej oraz zagojenie rany pooperacyjnej w sposób możliwie jak najbardziej zadowalający kosmetycznie.
Leczenie
Zalecenia ogólne
W przypadku niewielkiego stopnia zakażenia nie ma potrzeby przyjmowania pacjenta do szpitala i w miarę możliwości leczenie prowadzi się w trybie ambulatoryjnym
O ile do rozwoju infekcji dojdzie jeszcze podczas pobytu pacjenta w szpitalu, to leczenie prowadzi się w oddziale chirurgicznym
Podstawą leczenia jest regularna, codzienna (a czasem nawet 2-3 razy na dzień) zmiana opatrunków połączona ze starannym przemywaniem i płukaniem rany środkami dezynfekującymi
Przyjęcie do szpitala i leżenie w łóżku są konieczne jedynie w przypadku rozległego zakażenia dużych ran pooperacyjnych i u pacjentów, którzy nie będą w stanie regularnie poddawać się zmianom opatrunków i kontroli lekarskiej
Nie ma szczególnych ograniczeń dietetycznych (chyba, że wynikają one z choroby podstawowej pacjenta); wskazane jest regularne spożywanie wysokowartościowych i urozmaiconych posiłków
Leczenie farmakologiczneAntybiotyki – dożylnie lub doustnie w celu zlikwidowania infekcji. Najlepiej, jeżeli stosuje się antybiotyki wybrane na podstawie badania mikrobiologicznego i znana jest wrażliwości bakterii odpowiedzialnych za zakażenie
Witaminy, mikro- i makroelementy, aby ułatwić i przyspieszyć gojenie rany pooperacyjnej
Środki przeciwbólowe – zwykle wystarczające są popularne leki przeciwbólowe dostępne w aptece bez recepty
Leczenie farmakologiczne
Leczenie operacyjne
Podpis
Opracował
lek. med. Robert Olewiński
lek. med. Robert Olewiński
Nota prawna
Prezentowane strony mają charakter edukacyjny. Ogólne informacje na temat chorób i zasad postępowania w żadnym stopniu nie zastępują fachowej porady lekarskiej. Pomimo rygorystycznego przestrzegania ogólnie przyjętych zasad tworzenia serwisów medycznych ustalonych przez Health on the Net Foundation i weryfikacji prezentowanych treści przez uznane Autorytety medyczne, twórcy serwisu nie biorą żadnej odpowiedzialności, ani pośredniej ani bezpośredniej, za sposób wykorzystania i interpretowania informacji zawartych w serwisie.
Stosujemy się do standardu HONcode dla wiarygodnej informacji zdrowotnej -