20 kwietnia 2024r.
Synonimy
Kamica pęcherzyka żółciowego, kamica woreczka żółciowego, kamienie żółciowe
Opis
Pęcherzyk żółciowy jest workowatym narządem zlokalizowanym na dolnej powierzchni wątroby, służącym do magazynowania żółci. Żółć natomiast jest zielono-brązowo-żółtym, gęstym płynem produkowanym przez wątrobę i niezbędnym w procesie prawidłowego trawienia pokarmów. Kamienie żółciowe składają się z cholesterolu, rzadziej zawierają barwniki żółciowe lub sole wapnia. Ich powstanie nie oznacza choroby nowotworowej. Kamica żółciowa rozwija się u osób dorosłych, rzadziej u młodzieży. Statystycznie częściej cierpią na nią kobiety.
Objawy
Typowym objawem są pojawiające się zwykle po obfitych posiłkach kolkowe bóle w prawej górnej części brzucha, niekiedy promieniujące do pleców wzdłuż dolnych żeber po prawej stronie. Zwykle towarzyszą im nudności lub wymioty, odbijania, uczucie pełności w żołądku oraz objawy tak zwanej niestrawności. Żółtaczka pojawia się rzadko, świadczy o rozwoju powikłań i wymaga szybkiego kontaktu z lekarzem. U około 40% chorych kamica żółciowa przebiega bezobjawowo.
Kontaktu z lekarzem wymaga:
Pojawienie się objawów kamicy żółciowej, ponieważ zwykle potrzebne są dodatkowe badania mające na celu potwierdzenie rozpoznania i zaplanowanie leczenia.
Szybkiego kontaktu z lekarzem wymaga:Sytuacja, gdy ból w przebiegu kamicy żółciowej nie ustępuje przez kilka godzin po posiłku
Ból jest stały lub narastający, utrudniający oddychanie, z towarzyszącymi gwałtownymi wymiotami
Pojawienie się gorączki lub dreszczy
Zażółcenie skóry lub białkówek oczu
Kontaktu z lekarzem wymaga:
Pojawienie się objawów kamicy żółciowej, ponieważ zwykle potrzebne są dodatkowe badania mające na celu potwierdzenie rozpoznania i zaplanowanie leczenia.
Szybkiego kontaktu z lekarzem wymaga:
Przyczyny
Powstawanie kamieni żółciowych może być wynikiem:
Niepełnego opróżniania pęcherzyka żółciowego (zalegająca w nim stale resztka żółci ulega stopniowemu zagęszczeniu aż do uformowania się kamieni)
Nieprawidłowego składu żółci
Podwyższonego stężenia w żółci bilirubiny, która jest żółtawym barwnikiem wydzielanym z żółcią powstałym w wyniku fizjologicznego rozpadu starych lub uszkodzonych czerwonych krwinek
Zakażenia przewodów wyprowadzających żółć z wątroby
Czynniki sprzyjające zachorowaniu
Zwiększone ryzyko rozwoju kamicy żółciowej wiąże się z:Otyłością
Nadmiernym spożyciem alkoholu
Przyjmowaniem doustnych leków antykoncepcyjnych
Dietą bogatą w tłuszcze i z małą ilością błonnika
Niektórymi chorobami, takimi jak choroba wieńcowa, marskość wątroby, zaburzenia funkcji jelita cienkiego
Występowaniem kamicy żółciowej w rodzinie
Predyspozycją genetyczną – niektóre społeczności są na nią szczególnie narażone
Gwałtowną utratą masy ciała
Dużą liczbą ciąż (u kobiet)
Czynniki sprzyjające zachorowaniu
Zwiększone ryzyko rozwoju kamicy żółciowej wiąże się z:
Zapobieganie
Podstawową metodą zapobiegania rozwojowi kamicy żółciowej jest unikanie wymienionych powyżej czynników ryzyka.
Przebieg
U większości chorych z kamicą żółciową wcześniej czy później pojawiają się typowe dolegliwości. W takiej sytuacji zabieg operacyjny prowadzi zwykle do całkowitego wyleczenia.
Powikłania
Najczęstszym powikłaniem jest przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego. Przewlekła kamica żółciowa może usposabiać do rozwoju raka pęcherzyka żółciowego.
Zabieg operacyjny w trybie pilnym jest zwykle niezbędny w przypadku wystąpienia następujących powikłań:
Zaklinowanie kamienia w ujściu pęcherzyka żółciowego, prowadzące do ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego, a następnie do powstania wodniaka pęcherzyka
Ropniak pęcherzyka żółciowego w wyniku dołączającego się zakażenia
Przedziurawienie pęcherzyka i wylanie się jego zawartości do wnętrza jamy otrzewnej
Przedostanie się kamienia z pęcherzyka do przewodu żółciowego wspólnego, którym żółć spływa z wątroby i pęcherzyka żółciowego do dwunastnicy, co powoduje zastój żółci w przewodach żółciowych, pojawienie się żółtaczki i dokuczliwego swędzenia skóry, a przy braku prawidłowego leczenia prowadzi do uszkodzenia wątroby
Badania
Badania dodatkowe są niezbędne dla potwierdzenia istnienia kamicy żółciowej i wykluczenia innych schorzeń jako przyczyny dolegliwości. Podstawą rozpoznania jest dokładny wywiad i badanie lekarskie, podstawowe badania laboratoryjne oraz ultrasonografia (USG) jamy brzusznej. W przypadkach wątpliwych niezbędne mogą okazać się inne badania, jak prześwietlenie jamy brzusznej lub klatki piersiowej, gastroskopia, tomografia komputerowa, EKG.
Cel leczenia
Leczenie ma na celu złagodzenie dolegliwości - jednak do pełnego wyleczenia prowadzi jedynie zabieg operacyjny.
Leczenie
Zalecenia ogólne
Wskazana jest dieta ubogotłuszczowa, unikanie obfitych posiłków („lepiej jeść mniej, ale częściej”)
U osób otyłych konieczne jest zmniejszenie wagi ciała
W czasie napadu dolegliwości bólowych należy stosować ścisłą dietę, można ewentualnie popijać czystą, niegazowaną wodę
Nie ma konieczności ograniczania aktywności ruchowej w czasie, gdy nie występują dolegliwości
Leczenie farmakologiczneŚrodki przeciwbólowe i rozkurczowe są przydatne w razie niewielkich dolegliwości
W przypadkach cięższych pomocne mogą okazać się leki podane dożylnie lub domięśniowo przez lekarza rodzinnego lub lekarza pomocy doraźnej
Czasem konieczne może być leczenie szpitalne
Istnieją leki doprowadzające do rozpuszczenia kamieni żółciowych – do takiego leczenia nadają się jednak tylko niektóre rodzaje kamieni, trwa ono długo (nawet do dwóch lat), a choroba często nawraca
Leczenie farmakologiczne
Leczenie operacyjne
Podpis
Opracował
lek. med. Robert Olewiński
lek. med. Robert Olewiński
Nota prawna
Prezentowane strony mają charakter edukacyjny. Ogólne informacje na temat chorób i zasad postępowania w żadnym stopniu nie zastępują fachowej porady lekarskiej. Pomimo rygorystycznego przestrzegania ogólnie przyjętych zasad tworzenia serwisów medycznych ustalonych przez Health on the Net Foundation i weryfikacji prezentowanych treści przez uznane Autorytety medyczne, twórcy serwisu nie biorą żadnej odpowiedzialności, ani pośredniej ani bezpośredniej, za sposób wykorzystania i interpretowania informacji zawartych w serwisie.
Stosujemy się do standardu HONcode dla wiarygodnej informacji zdrowotnej -