Celem badania jest obejrzenie powierzchni błony śluzowej, wyścielającej przełyk, żołądek i dwunastnicę oraz ocena kształtu i czynności ruchowej tych narządów. Gastrofiberoskopia pozwala stwierdzić obecność owrzodzeń, guzów i deformacji w badanym odcinku przewodu pokarmowego, uwidacznia zmiany naczyniowe oraz miejsce czynnego czy niedawno przebytego krwawienia. Pobranie wycinków z nieprawidłowych okolic, które bada się następnie pod mikroskopem, umożliwia rozpoznanie choroby, co ma istotny wpływ na dalsze postępowanie. W przypadku czynnego krwawienia gastrofiberoskopia z jednoczesnym użyciem lasera lub innych narzędzi umożliwia zatamowanie krwotoku.

Wymagana jest pisemna zgoda pacjenta na zabieg. U pacjentów ze sztucznymi zastawkami serca, po przebytym zapaleniu wsierdzia, z protezą naczyniową lub ze znacznie obniżonym stężeniem krwinek białych bezpośrednio przed badaniem podaje się antybiotyk dożylnie. Poza tym badanie nie wymaga żadnych specjalnych przygotowań.

Pacjent w dniu badania pozostaje na czczo. Osoby ze sztucznym uzębieniem na czas badania muszą je usunąć. Znieczulenie jest najczęściej miejscowe i polega na spryskaniu błony śluzowej gardła roztworem środka znieczulającego w aerozolu. W niektórych pracowniach stosuje się znieczulenie dożylne, wymagające założenia wenflonu do żyły, przez który podaje się lek o krótkotrwałym działaniu uspokajającym i zwiotczającym mięśnie. W czasie badania pacjent leży na lewym boku. Między zęby wkłada się plastikowy ustnik, a następnie przez jamę ustną wprowadza się giętki wziernik w kształcie rurki o średnicy 0,8-1 cm, którego końcówkę, zawierającą obiektyw, badany musi połknąć. Potem lekarz bez pomocy ze strony pacjenta wsuwa aparat przez przełyk i żołądek do dwunastnicy, obserwując błonę śluzową tych narządów przez wizjer znajdujący się na drugim końcu aparatu lub, coraz częściej, na ekranie monitora. Operując specjalnymi pokrętłami lekarz zmienia położenie końcówki aparatu tak, żeby obejrzeć całą badaną okolicę. Jeśli zachodzi potrzeba, przez specjalny kanał wprowadza cewnik zakończony kleszczykami, które służą do pobierania wycinków błony śluzowej. Tą samą drogą wprowadza się narzędzia służące do tamowania krwawienia. Ani badanie, ani pobieranie wycinków nie jest bolesne, pacjent czuje najczęściej tylko rozpieranie w jamie brzusznej związane z obecnością powietrza, które lekarz wdmuchuje przez aparat, aby rozciągnąć oglądane narządy i dokładniej je obejrzeć. Nadmiar powietrza wydostaje się przez jamę ustną powodując odbijania. Badanie trwa zwykle 5-10 minut. Po badaniu przez godzinę nie należy jeść ani pić. Jeśli znieczulenie było dożylne, a pacjent na zabieg przyszedł z domu, powinien pozostać pod opieką pielęgniarki również przez godzinę. Pobrane wycinki po utrwaleniu ocenia lekarz – histopatolog. Proces utrwalania, barwienia i oceny tkanki zajmuje około 2 tygodni.

Opracowała
lek. med. Edyta Zagórowicz