28 marca 2024r.
Emedica.pl - Internetowy serwis dla Pacjentów
Emedica.pl - Internetowy serwis dla Pacjentów
 
Wskazania do badania  ->
  • Niedokrwistość (anemia) o nieznanej przyczynie, zwłaszcza niedokrwistość z niskim poziomem żelaza u ludzi starszych
  • Utrata masy ciała o nieznanej przyczynie
  • Nawracające objawy upośledzenia drożności przewodu pokarmowego, to znaczy bóle brzucha, wzdęcie i zaparcie ustępujące po wypróżnieniu u osoby po 45 roku życia
  • Nieprawidłowości w obrazie jelita grubego (kątnicy, wstępnicy, poprzecznicy lub zstępnicy) stwierdzone w kontrastowym badaniu radiologicznym jelita grubego, czyli wlewie doodbytniczym (zmiany w esicy lub odbytnicy można obejrzeć w trakcie sigmoidoskopii)
  • Ocena aktywności choroby, ocena wyników leczenia lub badanie przesiewowe w celu wczesnego wykrycia raka u osoby z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego
  • Badanie przesiewowe w stanach predysponujących do zachorowania na raka jelita grubego
  • Badanie kontrolne u osoby ze stwierdzonym i usuniętym wcześniej polipem (po polipektomii) jelita grubego
    Dostępność kolonoskopii jest w dalszym ciągu niewystarczająca, a czas oczekiwania – długi i stąd przy większości wymienionych objawów badaniem, które lekarz zleca w pierwszej kolejności, jest często wlew doodbytniczy.
  • Przeciwwskazania do badania  ->
  • Ostre stany zapalne jelita grubego (ciężkie wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Crohna, zapalenie uchyłków)
  • Toksyczne rozszerzenie okrężnicy
  • Objawy zapalenia otrzewnej
  • Niestabilna choroba wieńcowa
  • Niewydolność oddechowa
  • Niewydolność krążenia
  • Ciąża (II i III trymestr)
  • Zaburzenia krzepnięcia krwi (przy biopsji i polipektomii)
  • Cel badania  ->
    Celem badania jest obejrzenie powierzchni błony śluzowej, wyścielającej jelito grube (długość aparatu wynosi 160 cm i wystarcza do zbadania całego jelita grubego), ocena kształtu i czynności ruchowej tego narządu. Koloskopia pozwala stwierdzić obecność owrzodzeń, zmian polipowatych, guzów i deformacji jelita, uwidacznia zmiany naczyniowe oraz miejsce czynnego czy niedawno przebytego krwawienia. Pobranie wycinków z nieprawidłowych okolic, które bada się następnie pod mikroskopem, pozwala rozpoznać rodzaj choroby, co ma istotny wpływ na dalsze postępowanie. W przypadku czynnego krwawienia koloskopia z jednoczesnym użyciem lasera lub innych narzędzi umożliwia zatamowanie krwotoku. W czasie zabiegu przy pomocy specjalnej pętli lub lasera można ponadto usunąć niewielkie polipy (tak zwana polipektomia).
    Przygotowanie  ->
    Wymagana jest pisemna zgoda pacjenta na badanie.
    W przeddzień badania od obiadu pacjent pozostaje na diecie bezresztkowej, czyli może spożywać tylko pokarmy płynne. Około godziny 14 poleca się przyjęcie specjalnego środka przeczyszczającego, po którym należy wypić 3-4 litry niegazowanej wody mineralnej w ciągu następnych kilku godzin. Środek ten powoduje biegunkę i w ten sposób oczyszcza jelito. Wieczorem chory sam lub z pomocą pielęgniarki wykonuje kilka wlewek doodbytniczych (tak zwana enema) przy użyciu specjalnego roztworu, po których ostatecznie powinno się uzyskać wypływ czystej wody z jelita. Rano przez samym badaniem również wykonuje się wlewkę. U pacjentów ze sztucznymi zastawkami serca, po przebytym zapaleniu wsierdzia, z protezą naczyniową lub ze znacznie obniżonym stężeniem krwinek białych bezpośrednio przed badaniem podaje się antybiotyk dożylnie.
    Opis badania  ->
    Rano pacjent pozostaje na czczo. W czasie badania pacjent leży na lewym boku. W niektórych pracowniach stosuje się znieczulenie dożylne, wymagające założenia wenflonu do żyły, przez który podaje się lek o krótkotrwałym działaniu uspokajającym i zwiotczającym mięśnie. Miejscowo przy wprowadzaniu wziernika stosuje się żel zawierający środek znieczulający. Lekarz przez odbyt wsuwa zakończony obiektywem wziernik o średnicy około 13 mm do dalszych odcinków jelita grubego, obserwując błonę śluzową tego narządu przez wizjer znajdujący się na drugim końcu aparatu lub na ekranie monitora. Operując specjalnymi pokrętłami zmienia położenie końcówki aparatu tak, żeby obejrzeć całą badaną okolicę. Jeśli zachodzi potrzeba, przez specjalny kanał wprowadza cewnik zakończony kleszczykami, które służą do pobierania wycinków błony śluzowej. Tą samą drogą wprowadza się narzędzia służące do tamowania krwawienia. W czasie badania pacjent czuje rozpieranie w jamie brzusznej związane z obecnością powietrza, które lekarz wdmuchuje przez aparat, aby rozciągnąć jelito i dokładniej je obejrzeć. Nadmiar gazu wydostaje się przez odbyt. Niekiedy pacjent odczuwa także ból, związany z naprężeniem ściany jelita. Ból należy zgłosić lekarzowi wykonującemu badanie, który zmienia wtedy położenie aparatu lub podaje dodatkową dawkę leku znieczulającego. Pobieranie wycinków nie jest bolesne. Badanie trwa zwykle 10-15 minut. Jeśli zastosowano znieczulenie dożylne, a pacjent na zabieg przyszedł z domu, powinien pozostać pod opieką pielęgniarki przez godzinę i w tym czasie nie jeść ani nie pić, a następnie wrócić do domu pod opieką osoby drugiej. Pobrane wycinki po utrwaleniu ocenia lekarz – histopatolog. Proces utrwalania, barwienia i oceny tkanki zajmuje około 2 tygodni.
    Możliwe powikłania  ->
  • Przedziurawienie jelita grubego – wymaga leczenia operacyjnego (rzadziej niż raz na tysiąc badań).
  • Krwawienie z miejsca po pobraniu wycinka. Większość takich krwawień szybko ustępuje samoistnie. Większe należą do rzadkości i czasami wymagają powtórzenia endoskopii i koagulacji elektrycznej, a tylko wyjątkowo konieczne jest leczenie operacyjne.
    Częstość występowania powikłań zależy od doświadczenia lekarza i rangi ośrodka, w którym odbywa się badanie.
  • Podpis  ->
    Opracowała
    lek. med. Edyta Zagórowicz

    Nota prawna


    Prezentowane strony mają charakter edukacyjny. Ogólne informacje na temat chorób i zasad postępowania w żadnym stopniu nie zastępują fachowej porady lekarskiej. Pomimo rygorystycznego przestrzegania ogólnie przyjętych zasad tworzenia serwisów medycznych ustalonych przez Health on the Net Foundation i weryfikacji prezentowanych treści przez uznane Autorytety medyczne, twórcy serwisu nie biorą żadnej odpowiedzialności, ani pośredniej ani bezpośredniej, za sposób wykorzystania i interpretowania informacji zawartych w serwisie.