31 października 2025r.
Emedica.pl - Internetowy serwis dla Pacjentów
Emedica.pl - Internetowy serwis dla Pacjentów
 
Synonimy
Opis
Objawy
Przyczyny
Zapobieganie
Przebieg
Powikłania
Badania
Cel leczenia
Leczenie
Leczenie operacyjne
Podpis
Zobacz także
 
 
Guz przysadki mózgowej  (Tumor hypophysis)
Opis  ->
Chroba polega na nieprawidłowym rozroście komórek przysadki. Guzy lokalizują się zwykle w przednim płacie przysadki. Najczęściej wydzielają hormon wzrostu lub prolaktynę, rzadziej tyreotropinę lub kortykotropinę. Guzy przysadki mogą mieć charakter łagodny lub złośliwy, jednakże prawie nigdy nie dają przerzutów. Choroba dotyczy zwykle osób w wieku 30-50 lat.
Powrót ↑
Objawy  ->
  • Nieostre lub podwójne widzenie, ubytek pola widzenia oraz opadanie powiek wywołane uciskiem guza na nerwy wzrokowe
  • Bóle i zawroty głowy
  • Nudności, wymioty
  • Katar
  • Przyrost masy ciała
  • Niskie ciśnienie krwi
  • Zwiększone pragnienie
  • Przy nadmiernym wydzielaniu hormonu wzrostu: u dorosłych akromegalia (powiększenie dłoni i stóp, rozrost żuchwy, pogrubienie głosu, nadciśnienie tętnicze, podwyższone stężenie cukru we krwi), u dzieci i młodzieży gigantyzm (nadmierny wzrost)
  • Przy nadmiernym wydzielaniu prolaktyny: zaburzenia miesiączkowania, niepłodność, mlekotok, powiększenie gruczołów sutkowych u mężczyzn, nadmierne owłosienie u kobiet
  • Przy nadmiernym wydzielaniu tyreotropiny: objawy nadczynności tarczycy (kołatanie serca, chudnięcie, zwiększone pocenie się, uczucie gorąca, nerwowość, drżenie rąk, bezsenność)
  • Przy nadmiernym wydzielaniu kortykotropiny: objawy choroby Cushinga (otyłość, zaokrąglenie twarzy, czerwone rozstępy na skórze, nadmierne owłosienie, trądzik, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia miesiączkowania)


    • Kontaktu z lekarzem wymaga:
  • Każdy chory z podejrzeniem guza przysadki mózgowej, dotychczas nieleczony z tego powodu
  • Pacjent po operacji przysadki, u którego wystąpiły objawy infekcji (gorączka, dreszcze, bóle głowy lub mięśni, senność), wodnisty (przezroczysty) wyciek z nosa (może on świadczyć o wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego) lub nawrót objawów choroby podstawowej


    • Szybkiego kontaktu z lekarzem wymaga:
    Chory z objawami mogącymi wskazywać na martwicę guza lub krwawienie do guza: silnymi bólami głowy, nagłym wystąpieniem zaburzeń widzenia, spadkiem ciśnienia tętniczego, zwolnieniem tętna i oddechu, utratą przytomności.
    Powrót ↑
    Przyczyny  ->
    W chwili obecnej nie są w pełni poznane. U niektórych chorych choroba jest uwarunkowana genetycznie.
    Powrót ↑
    Zapobieganie  ->
    Nie ma możliwości zapobiegania chorobie.
    Powrót ↑
    Przebieg  ->
    Chorobę można wyleczyć, usuwając guz przysadki chirurgicznie. U niektórych chorych leczonych operacyjnie, możliwy jest nawrót choroby. Nieleczona choroba może prowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia wzroku, a nawet do śmierci.
    Powrót ↑
    Powikłania  ->
  • Wstrząs w przypadku martwicy guza lub krwawienia do guza
  • Utrata wzroku
  • Utrata węchu
  • Niepłodność
  • Niedoczynność przysadki z powodu naciekania guza
  • Powikłania pooperacyjne: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego z nosa, niedoczynność przysadki
    • Powrót ↑
    Badania  ->
  • Badania hormonalne – w zależności od objawów, które dominują, określa się stężenie wybranych hormonów przysadki (GH, PRL, TSH, ACTH, LH i FSH)
  • RTG czaszki w celu oceny okolicy siodła tureckiego – struktury, na której leży przysadka
  • Tomografia komputerowa głowy
  • Najbardziej czułym badaniem przysadki mózgowej jest NMR (rezonans magnetyczny), jednak badanie to nie jest powszechnie dostępne
  • Badanie okulistyczne wraz z oceną pola widzenia
    • Powrót ↑
    Cel leczenia  ->
  • Usunięcie guza przysadki (zabieg chirurgiczny, radioterapia)
  • Farmakologiczne opanowanie objawów choroby u chorych nie zakwalifikowanych do leczenia chirurgicznego lub z nawrotem objawów choroby po operacji
  • Zapobieganie powikłaniom
    • Powrót ↑
    Leczenie  ->
    Zalecenia ogólne
    Nie jest konieczne stosowanie diety. Aktywność fizyczna powinna być dostosowana do możliwości chorego i ograniczona w okresie pooperacyjnym.

    Leczenie farmakologiczne
  • Bromokryptyna u chorych z guzami wydzielającymi prolaktynę w okresie przed operacją lub z nawrotem objawów po operacji
  • Sandostatyna (oktreotyd) u chorych na akromegalię z przeciwwskazaniami do operacji lub z nawrotem objawów choroby po zabiegu
  • Hormonalna terapia zastępcza u chorych po operacji guza przysadki (hormony tarczycy, kortykosterydy oraz estrogeny, gestageny i testosteron)
  • Leki przeciwbólowe w okresie pooperacyjnym
    • Powrót ↑
    Leczenie operacyjne  ->
    Guzy przysadki leczy się chirurgicznie lub radioterapią. Niekiedy kojarzone są obie metody. Najbardziej popularną metodą operacji przysadki jest zabieg z dojścia przez zatokę klinową (przez nos), podczas którego nie jest konieczne otwieranie czaszki.
    U chorych z przeciwwskazaniami do operacji, a także przed operacją lub w razie nawrotu choroby (pomimo usunięcia guza) stosuje się leczenie farmakologiczne.
    Powrót ↑
    Podpis  ->
    Opracowała
    lek. med. Agnieszka Madej-Pilarczyk
    Zakład Endokrynologii, Instytut CMDiK
    Powrót ↑

    Nota prawna


    Prezentowane strony mają charakter edukacyjny. Ogólne informacje na temat chorób i zasad postępowania w żadnym stopniu nie zastępują fachowej porady lekarskiej. Pomimo rygorystycznego przestrzegania ogólnie przyjętych zasad tworzenia serwisów medycznych ustalonych przez Health on the Net Foundation i weryfikacji prezentowanych treści przez uznane Autorytety medyczne, twórcy serwisu nie biorą żadnej odpowiedzialności, ani pośredniej ani bezpośredniej, za sposób wykorzystania i interpretowania informacji zawartych w serwisie.

     

    Ostatnia aktualizacja: 10 lutego 2013 roku

    Wszelkie prawa zastrzeżone © emedica.pl 2001-2013

    certyfikatStosujemy się do standardu HONcode dla wiarygodnej informacji zdrowotnej -
    sprawdź tutaj.